Josefina Fierro, ABD’de yaşayan Latin Amerika kökenli ve İspanyol kültürü içinde şekillenmiş kesimlerin ayrımcılığa karşı mücadelesinin liderlerindendir. 1914 yılında, Meksika Devrimi’nin kargaşalı zamanlarında Meksika’nın bir sınır kasabası olan Mexicali-Baja California’da doğmuştur. Babası, Meksika’nın kuzeyindeki devrimci ordunun komutanı Francisco “Pancho” Villa’nın subaylarından biriydi ve Josefina bu yüzden babasını pek göremedi. Annesi, babasından ayrı yaşıyordu, devrimin karışık yıllarında kızını alarak Amerika’ya iltica etti ve onu tek başına büyüttü. Devrime ve sosyal adalete dair konuşmalar Josefina’yı çevreleyen ortamın temel konularıydı ve o da bu konularda büyük bir duyarlılıkla şekillendi. Annesinin ailesi, radikal reformlar vaad eden Meksika Liberal Partisi’nin anarşist lideri Ricardo Flores Magon’u destekliyordu. Magon radikal düşüncelerinden dolayı ülkesinden sürgün edilmiş; sınırın Amerika tarafından faaliyetlerini sürdürmekteydi. Bir “Magonist” olarak Josefina’nın annesi kızını en alttakilerle dayanışma içinde olması, adaletsizliğe karşı sesini yükseltmesi ve başkalarına saygılı davranması yönünde eğitti. Ona eğitimin önemi kadar, “kendi ayakları üzerinde durması ve özgür olması” ruhunu da aşıladı. Bu nedenle büyüdüğünde Josefina’nın bu geçmişine dayanarak California’daki Meksika kökenli Amerikalılar topluluğunun öncülüğünü yapması şaşırtıcı değildi.
Boykota öncülük etti
Josefina 18 yaşındayken California Üniversitesi’ne girdi. Amacı doktor olmaktı ama halkının hakları için mücadele zamanının çoğunu alıyordu. Bu nedenle üniversite eğitimine son verdi. Bir Hollywood senaristi olan eşi John Bright’ın da desteği ve katılımıyla Amerika kökenli Meksikalılar arasında iş yapan ama onları işçi olarak almayı reddeden şirketlerin boykot edilmesine öncülük etti.
Josefina’nın başarılı örgütleme çabaları ve Los Angeles’daki Meksika toplumunun sözü geçen bir öncüsü haline gelmesi Latin Amerika toplumu önderlerinin dikkatini çekti. Bunların başında da Latin Amerika kökenlilerin ilk sivil haklar örgütü olan ‘İspanyolca Konuşan Halklar Kongresi’nin kuruluş çalışmalarını yürüten bir diğer kadın lider Luisa Moreno gelmekteydi. Kongre 1939 yılında kuruldu ve Josefina ikinci sıradaki önemli konum olan ulusal sekreterlik görevine seçildi. Sonraki yıllarda o ve arkadaşları California ve Güneybatı’daki Meksikalılar ile diğer Latin Amerikalıların geniş tabanlı bir sivil haklar hareketine öncülük ettiler. Josefina dinleyicileri etkisi altına alan ateşli bir konuşmacı olarak California boyunca yolculuk edip, ev, iş, eğitim ve diğer kamu alanlarında Meksikalıların karşısına dikilen ayrımcılık duvarının yıkılmasını amaçlayan değişik gösteri ve aktivitelere katıldı. Meksika ve diğer Orta Amerika ülkelerinden Amerika’ya gelenler “Hispanics” (İspanya kültürüyle şekillenmiş ve İspanyolca konuşanlara verilen ad) olarak adlandırılıyor ve yaşamın her alanından dıştalanıyorlardı. Fierro, “İspanyolca Konuşan Halklar Kongresi”nin verdiği görev temelinde Los Angeles’de Hispaniclerin işlere yerleştirilmelerine ve diğer işçilerle birlikte haklarına kavuşmalarına önayak oldu.
Şiddete karşı toplumunu savundu
Josefina Fierro aynı zamanda çok sayıda Meksika kökenli gencin işlemedikleri bir cinayetten sorumlu tutularak yargılandıkları ve hapis cezasına çarptırıldıkları kötü ünlü “Sleepy Lagoon Davası”nda da yardımcı bir rol oynadı. “Sleepy Lagoon Savunma Komitesi” suçsuz yere tutuklu bulunan gençlerin iki yıl tutukluluktan sonra salıverilmelerini sağladı. Bundan bir yıl sonra, 1943 yılında gelişen şiddet uygulamalarına karşı da Fierro temsil ettiği toplumu savunmada önemli rol oynadı. ABD’li denizciler, avcılar Meksikalı gençlere, Afrika ve Filipin kökenli Amerikalılara saldırıyorlardı. Meksikalı ve Latin kökenli Amerikalılar kendilerine has uzun ceket ve büzgülü paçalı pantolonlardan oluşan bir takım giyiyorlardı. “Zoot Suit” denilen bu takımlar kolayca tanınmalarına ve kökenlerinden dolayı ayrımcı uygulamalara maruz kalmalarına yol açıyordu. Bu kıyafetleri taşıyan Meksika kökenli Amerikalılara yönelik saldırılar ve şiddet eylemleri geliştiriliyordu. 1943 Haziran’ında şehir merkezi ve Doğu Los Angeles’de günlerce süren bu şiddet olaylarına Fierro neredeyse tek başına uğraşarak bir son vermeyi başardı. Los Angeles Polis Departmanı’nın sokaklarda Meksika kökenli Amerikalılara yönelik saldırgan tutumunu terk etmekte istekli davranmaması üzerine Fierro, Meksika Konsolosluğu’ndan bir görevliyle birlikte Washington’a uçarak topluluğuna dönük şiddetin durdurulmasını sağlaması için ABD Başkan Yardımcısı Henry Wallace üzerinde baskı kurmaya çalıştı. Dövülen gençlere dair çarpıcı öykülerle, grafiklerle, sansasyonel başlıklarla dolu gazetelerle durumun vahametini dile getirdi. Başkan Yardımcısı olaylar durulana kadar resmi görevlilerin kendi görev sınırlarına çekilmesi yönünde bir emir çıkarttırdı.
‘Komünist yıkıcı”
Josefina Fierro Meksikalıların dıştalanmasına, kendilerine iş verilmemesine ve diğer ayrımcı tutumlara karşı çeşitli protestolar örgütledi. Fierro’nun kendi toplumuna öncülük çabaları çok dikkat çektiğinden, “Amerikalı Olmayanların Faaliyetleriyle İlgili California Komitesi” tarafından “komünist yıkıcı” olarak damgalandı. John Bright ile boşandıktan sonra Madera’ya döndü. Burada Henry Wallace liderliğindeki Bağımsız İlerici Parti lehine örgütlenme faaliyetlerine katıldı. 1948 yılında FBI tarafından izlenmeye başlanınca tutuklanıp sınırdışı edilme korkusuyla Meksika’nın liman kenti Hermosillo’ya taşındı ve Mart 1998’deki ölümüne kadar orada yaşadı.
