Hawa Abdi Dhiblawe Somalili bir insan hakları savunucusu ve doktor. Ülkenin ilk jinekoloğu olarak tanınıyor. Aynı zamanda da kendi adını taşıyan, kar amacı gütmeyen bir organizasyon olan Doktor Hawa Abdi Vakfı’nın (DHAF) kurucusu ve başkanı.
17 Mayıs 1947’de Somali’nin Mogadişu şehrinde doğan Hawa Abdi, 12 yaşında annesini kaybetti. En büyük çocuk olması nedeniyle ailesinin sorumluluğunu üstlendi. Babası şehrin limanında çalışan işçi ve eğitimli bir insandı. Hawa, ilk, orta ve akademik eğitimini yaşadığı yerde yaptı. 1964 yılında Sovyetler Birliği Kadın Komitesi’nden bir burs kazanan Abdi, daha sonra Kiev’deki enstitüde tıp okudu ve 1971’de mezun oldu. Ertesi yıl ise Mogadişu’daki Somali Ulusal Üniversitesi’nde hukuk okumaya başladı.
1973 yılında evlenen Abdi ilk çocuğunu iki yıl sonra dünyaya getirdi. Sabahları doktorluk yapan Abdi, boş zamanlarında ise hukuk okumaya devam ediyordu. 1979 yılında o bölümden de mezun oldu.
Kırsal Sağlığı Geliştirme Organizasyonu
1983 yılında Abdi ülkenin güneyindeki Lower Shebelle bölgesinde bulunan aile arazisinde Kırsal Sağlığı Geliştirme Organizasyonu’nu (RHDO) açtı. Tek odalı bir klinik olarak hizmet veren organizasyonda kırsal alandan günde ortalama 24 kadına parasız olarak doğum uzmanı hizmeti veriliyordu. Klinik daha sonra 400 odalı bir hastahaneye dönüştü.
1990’ların başlarında Somali’de iç savaş patlak verdiğinde Hawa Abdi çalışanlarını topraklarında barındırmaya başladı. Sonra onların yakınları ve akrabaları sığınmaya geldiler. Bu böylece devam edip gitti, öyle ki 2012’de sayıları 90 bine dayandı. Ardından, yerlerinden edilenler ve öksüzler için yeni bir klinik ve okul açtı. Mayıs 2010’da Dr. Abdi’nin hastahanesini ve çevresindeki kampı basan islamcılar 63 yaşındaki Abdi’nin bürosunu ablukaya alıp onu rehin aldılar ve kampın kontrolünü ele geçirdiler. “Kadınlar böyle şeyler yapamaz” diye tehdit savurdular. Hawa Abdi, “Toplum için ne yaptınız” diyerek onlara meydan okudu. Bir hafta süren abluka, Birleşmiş Milletler’in ve Abdi’nin başka destekçilerinin müdahalesiyle sona erdi.
Kendi kendine yetmek
RHDO 2007’de Dr. Hawa Abdi Vakfı adını aldı. Vakıf bir dinlenme bahçesini de içerecek şekilde daha da genişletildi. 2011 kuraklığında Abdi’nin hastahanesini çevreleyen alan
90 bin insana barınma alanı oldu. Vakıf, Dr. Hawa Abdi ve annelerinin ayak izlerini takip edip aynı mesleği seçen doktor iki kızı Deqo ve Amina tarafından işletilmektedir. 2012’de kurumun değişik uluslardan 102 görevlisi ile gönüllüler, balıkçılar ve çiftçilerden oluşan 150 çalışanı vardı.
DHAF’a bağlı bir hastahane, okul ve beslenme merkezi de bulunmaktadır. Çoğu kadın ve çocuk olmak üzere insanlara barınma, su ve tıbbi yardım imkanı sunmaktadır. 1980’lerin başında kuruluşundan bu yana kurum iki milyondan fazla insana hizmet sunmuş bulunuyor. Hizmetler parasız olmasına karşılık Hawa Abdi kendi kendine yeterli olma fikrini aşılamak için birçok balıkçılık ve tarım projesi geliştirdi. Ayrıca, hastahaneye ait küçük bir toprak parçasında sebze ve mısır yetiştirilmekte ve kimi araç-gereçlerin bakım masraflarını karşılamak amacıyla pazara sunulmaktadır.
Gerekli araç-gereçler ve tıbbi malzemeler esas olarak yurtdışındaki mülteci Somalililerin gönderdikleri dövizlerle ve ayrıca vakfa yapılan genel katkılarla karşılanmaktadır. 2011 yılından bu yana DHAF ayrıca Dünyadaki Kadınlar Vakfı’ndan (Women in the World Foundation) destek almaktadır.
“Biz barışı inşa edebiliriz!”
Günümüzde BM’nin 185 bin çocuğun susuzluk ve açlıktan ölme riski taşıdığını açıkladığı Somali’de açlık ve kuraklık büyük sorunlara yol açmaya devam ediyor; kolera, dizanteri gibi hastalıklar her gün can alıyor
. DHAF insanlara barınma, beslenme, tıbbi destek ve eğitim konularında yardım etme çabasını sürdürüyor. Her gün çoğu çocuk 600’den fazla kişiye yiyecek temin ediyor.
Dr. Abdi ve yardımcısı kızları “Somali’nin Azizeleri” diye tanımlanıyorlar. Dr. Hawa Abdi’nin çabaları birçok kurum ve kuruluş tarafından ödüle layık görülmüştür. 2007 yılında Hiiraan Online tarafından “Yılın Kişisi” seçilmiştir. Glamour dergisince o ve iki kızı 2010’da “Yılın Kadını” listesinde gösterilmişlerdir. 2012’de Abdi, Nobel Barış Ödülü için aday gösterilmiştir. Ayrıca, WITW Foundation tarafından “Etkili Kadın” ödülüne, BET tarafından “Sosyal Yardımsever Ödülü”ne ve “John Jay Adalet Madalyası”na layık görülmüştür. 2014’de Abdi, “Roosewelt Dört Özgürlük Ödülü” kapsamında “Want’dan Özgürlük” ödülünü almıştır. 25 Mayıs 2017’de ise, Harward Üniversite’nce onursal Hukuk Doktorası derecesine layık görülmüştür.
Dr. Hawa Abdi anılarını 2013’de “Keeping Hope Alive” (Umudu Canlı Tutmak) adıyla yayınlamıştır. “Kadınlar istikrarı sağlayabilir”, “Biz barışı inşa edebiliriz!” demekteydi Dr. Hawa Abdi.
