Bugün derin bir yapısal kriz içinde olduğunu söylediğimiz kapitalizmi, erkek egemenliğine dayalı gelişen 5000 yıllık bir sistem olarak çözümlediğimizde bu çağda karşı karşıya kaldığımız kadın kırımı daha anlaşılır hale gelir. Sürekli yeni erkek egemenlikleri ve kadın kölelikleri yaratmadan, bu sistemin kendini sürdürmesi mümkün değildir. Devletli uygarlığın ve onun devamı olan kapitalizmin her yeni hamlesine kadınlara yönelen bir saldırı dalgası ve kadın kırımı eşlik etmiştir. Kapitalizmin Avrupa’da çıkış yapmasının ilk adımlarından birinin cadı avları adı altında kadın katliamı olması gibi 21. yüzyılda derinleşen yapısal bunalımının en ağır bedelleri kadınlara ödetilmekte ve kadın kırımı yapılmaktadır.
Üçüncü Dünya Savaşı ile giriş yaptığımız bu yüzyılda ulus devletlerin sürdürülemezliği krizin derinleştiği temel alanlardan birini oluşturuyor. 20. yüzyılda ulus devletlerin sayısı 3 kat arttı. Fakat ulusların sorunları çözülmediği gibi çizilen sınırlar yeni çatışma ve savaşları beraberinde getirdi. Milliyetçilik ve dincilik ideolojileri ile etnik, dini, kültürel gruplar homojen ulus yaratmaya dayalı projelerin kurbanı haline getirildiler. 21. yüzyılda militarizmin yükselişi her geçen yılda askeri harcamalara ayrılan bütçenin artmasından da anlaşılmakta.
Askeri harcamalara ayrılan bütçe
2019’da askeri harcamalara ayrılan bütçe dünya genelinde toplam 1,917 trilyon dolar idi. Ülkelerin silah harcamalarına ayırdıkları bütçeye göre sıralamalarında ilk sırada ABD, daha sonra sırasıyla Çin, Hindistan, Rusya, Suudi Arabistan, Fransa, Almanya, Japonya, Güney Kore yer alıyor. TC devleti de son on yılda silahlanmaya ayırdığı bütçeyi iki katına çıkartarak on beşinci sıraya yükselmiştir. Soğuk savaşın sona erdiği söylenmesine rağmen silahlanmaya ayrılan bütçenin sürekli biçimde artması 21. yüzyıl savaşlarının yaygınlığı ve militarizmin yükselişinin göstergeleridir. 20. yüzyılda çıkan savaşlarda 136,5 milyon ila 148 milyon arası değişen sayıda insanın öldüğü belirtilmektedir.
Faşizan rejimler neden güçlendi?
20. yüzyılda egemen ulusların kendi içindeki etnik temizlik, soykırım, asimilasyon ve demografik değişim temelinde başlattıkları kırımlarla, ulus devletin esas karakterinin faşizm olduğu ortaya çıkmış oldu. Dünya üzerindeki tüm ulus devletler hem kendi toplumları içinde hem de farklı uluslarla sürekli sorunlar üreten bir durumdadır. Kapitalizmin yayılma biçimi doğayı talan etmek, kadınları baskı altına almak, direnen kültürel toplulukları bastırmak, emekçileri sömürmek için sürekli faşizan rejimlere ihtiyaç duymakta. Küresel sermayenin yayılımını kolaylaştırmak ve yarattıkları toplumsal krizler nedeniyle aşılacağı ya da demokratikleşeceği düşünülürken tüm dünyada faşizan rejimlerin yeniden iktidar olmasının bir nedeni de budur.
Direnen topluluklara dönük uygulamalar soykırım, asimilasyonla nüfuslarının azaltılması, fuhuş-uyuşturucu, sanal yaşamlar, ajanlaştırmayla yozlaşma, işsizlik ve yoksullukla teslim alınmadır. Egemen ulusun nüfusunu arttırma temelinde kürtaj yasakları, ataerkil ailenin korunması için erkeğin kadın üzerindeki egemenliğini güçlendirme, çok çocuk doğurmayı teşvik etmek faşizan rejimlerin ortaklaştığı politikalardır. Bu açıdan ulus devletleri aynı zamanda kadın kırım rejimleri olarak tanımlayabiliriz.
Toprak ve kadın bedeni işgali bir tutuluyor
Ulus devletlerden kaynaklanan savaşlarda bu gerçeklik daha vahşi bir görünüm kazanır. Toprak işgali ile kadın bedenlerinin işgalini özdeşleştiren ordu, polis ve paramiliter çeteler kadınlara dönük tecavüz, kaçırma, şiddet, köleleştirme ve öldürme saldırılarını savaşın bir parçası olarak planlı bir biçimde ve sistematik olarak gerçekleştirirler. Tarihte de çokça örneğine rastlanan bu uygulamalar ulus devletlerden kaynaklı savaş ve militarizmin artışı ile orantılı biçimde daha yaygın hale geldi. 17. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar sömürgeci ve emperyalist güçler Afrika, Avustralya, Ortadoğu ve İndo-Amerikalı kadınları sistematik taciz, tecavüz, köleleştirme, kısırlaştırma ya da zorla çocuk doğurmalarını dayatarak kırımdan geçirdiler. Birinci Dünya Savaşı sürecinde Türk devleti Ermeni, Asuri, Süryani ve Kürt kadınlarına dönük benzer uygulamalar yaptı. Dersim katliamı bu açıdan Kürt Alevilerin katledilmesi olduğu kadar bir kadın katliamı olarak tarihe geçti. İkinci Dünya Savaşı’nda Naziler Yahudi kadınlara, Berlin’e giren Rus askerleri Alman kadınlarına, 70’li yıllarda Pakistan ordusu Bangladeşli kadınlara ve Amerikan ordusu Vietnam’daki savaşta benzer biçimde tecavüz kampları kurarak kadın kırımlarını sürdürdüler. 90’lı yıllarda Sırplar Bosnalı on binlerce kadına, Irak’ta Saddam rejimi Enfallerle Kürt ve Şii kadınlara tecavüz edilmesi, kaçırılmasıyla bu kırımı sürdürdüler. Ruanda, Liberya, Sierra Leone’deki iç savaşlarda yüzbinlerce kadın savaşan tarafların sistematik tecavüz ve kadın katliamına uğradı. Yakın tarihte DAİŞ’in Şengal, Irak ve Suriye’de, Boko Haram’ın Afrika’daki saldırılarında aynı yöntemlerle kadın kırımları gerçekleştirildi. Kuzey Suriye’ye saldıran Türk devleti ve ona bağlı çeteler Afrin’de ve işgal ettikleri bölgelerde bu uygulamaları sürdürmektedirler.
Yeni tip savaş ve sömürgecilik
21. yüzyılda insan hakları, savaş hukuku gibi kavramların tümden devre dışı kaldığı, devletlerin birbirine savaş ilan etmelerine gerek kalmadan savaş teknolojisinin ve yapay zeka adı verilen insansız hava araçlarının, paramiliter çete ordularının, ekonomik krizlerin kullanıldığı yeni tip savaş ve sömürgecilik biçimleri geliştirilmektedir. Demografik değişim bu savaşlarda belirleyici bir rolün sahibidir. Binlerce yıldır yaşadıkları topraklarından edilen halkların yerine yerleştirilen farklı halklar yüzyıllara yayılacak yeni savaş ve çatışma zeminlerinin hazırlanmasını sağlar. Yerlerinden edilen mülteciler çok yönlü bir araç olarak sömürgeci ülkeler ve emperyalistlerce kullanılırlar.
200 milyonu aşkın insan mülteci
Resmi rakamlara göre dünyada 210 milyon insan mülteci kamplarında ya da mülteci olarak yaşamını sürdürmekte, bu rakam her geçen gün yükselmektedir. Mülteciler ucuz iş gücü, organ mafyalarının dadandığı zemin, fuhuş sektöründe çalıştırılacak kadın ve çocukların derlendiği bir potansiyel olarak işlev görürler. Kendi topraklarından ve toplumundan koparıldıklarından etnik, dini, kültürel kimlikleri asimilasyona uğrar. Göç yollarında bilinçli yöntemlerle katledilirler. Gittikleri ülkelerde vatandaşlar ve mülteciler biçimindeki ayrım derinleştirilerek, mültecilerin vatandaşlık hakkı alabilmesinin koşulları ağırlaştırılarak işsizliğin ve suçun kaynağı olarak gösterilirler. Bu nedenle milliyetçi, ırkçı, cinsiyetçi saldırıların hedefi olurlar. Suriye’deki savaştan kaçan göçmenlerin TC devleti tarafından kullanılma biçimi bunun en bariz örneklerinden biridir.
Mülteci kadınların trajedisi
Yapılan araştırmalara göre Suriyeli mültecilerin gittikleri ülkelerde çocuk yaşta evlilik oranı kadınlarda yüzde 51,3 oranındadır. Bu kadınların büyük bölümü evliliği temel insani ihtiyaçları karşılamak amacıyla kabul etmek zorunda kalıyor. Hatta ikinci ve üçüncü eş olmayı da… Dünyanın birçok yerinde mülteci kadınların kimlik ve vatandaşlık elde edebilmede evliliği zorunlu bir yol olarak gördükleri ortaya çıkmıştır. İnsan hakları derneklerinin araştırmalarına göre kamplardaki kadınlar herhangi bir yere gittiklerinde taciz ve tecavüze uğrama riski taşımakta, kadınların yüzde 60’tan fazlası kendilerini güvende hissetmediklerini belirtmektedirler. Bu aynı zamanda milliyetçiliğin, dinciliğin ve cinsiyetçiliğin beslendiği bir kaynak işlevi görmektedir. Çete örgütlemelerinin geliştirdiği terör eylemlerinin yarattığı korkuya dayalı olarak ulus devletler sınırlardaki sıkı önlemleri, güvenlik adı altında kendi vatandaşlarına dönük antidemokratik uygulamaları ve olağanüstü halleri meşrulaştırırlar. Yükseltilen milliyetçiliğin sonucunda birçok ülkede sağ iktidarların işbaşına gelmesinde mültecilerin durumu tehdit aracı olarak kullanılmaktadır.
*PAJK’ın Eylül 2023 tarihinde yayımladığı ‘Kadın Devrimi’ belgesinden derlenmiştir.
