Amerika’da George Floyd’un polis tarafından boğularak öldürülmesinden sonra gerçekleşen ve tüm eyaletlere yayılan ayaklanmaların belki de en önemli özelliklerinden biri ve son yarım yüzyıldır gördüğümüz sokak hareketlerinden en büyük farkı taleplerinin radikalliğiydi: Polisi fonlamayı bırakın! Cezaevlerini lağvedin!
Siyah halk ve onları destekleyen büyük sayıda beyaz polisi ve cezaevlerini kölelik sisteminin bir devamı olarak işaretleyerek kölelik sisteminin kaldırılması için mücadelelerinde kullandıkları sloganlara yeniden ruh üflüyor ve polis teşkilatını ve cezaevi rejimini doğrudan hedef alıyordu.
Şimdilik bu talepler bir takım ufak çapta bütçe değişiklikleri ile geçiştirilmeye çalışılıyor ve gösterilere katılanlara uzun yılları kapsayacak tutukluluk cezaları veriliyor. Yine de bu ayaklanmaların, 2010’lardan beri süren ve sokak hareketlerinin birbirine bulaşarak, dalgalanmalar ve yankılanmalar yaratarak biçimlenen karakterine önemli katkıları olacağı açık.
Siyah cemaatler parçalanıyor
Amerika’da “cezaevlerini lağvedin” sloganı yeni bir slogan değil. Kara Panterler ABD ceza infaz sistemi tarafından tasfiye edildiğinden beri, komünist, anti-ırkçı, anti-sömürgeci ya da feminist siyah aktivistlerin gündemde tuttuğu bir mesele. ABD’de siyah erkeklerin 3’te biri hayatları zarfında muhakkak bir kez cezaevine giriyor. Adi suçlar denilen suç kategorileri işe koşularak siyah cemaatler parçalanıyor, yaşamlarının tam ortasına birer kesik atılıyor ve kendilerini yeniden üretmek dışında bir devrimci enerji üretememeleri için tüm kurumlar iş birliği yapıyor. Cezaevlerine daha sonra şartlı tahliyeye mahkum edilen siyah nüfus sürekli devletin ve güvenlik güçlerinin kontrolü altında yaşatılıyor. Bundan dolayı siyahlar için “suç,” “ceza,” “polis” kavramlarının tamamı köleliğin ardıl yaşamı anlamına geliyor. İşte bu sebeple dünyanın başka yerlerinde bir halk ayaklanmasının sloganı olmasının oldukça zor olacağı “polisi lağvedin” “cezaevlerini boşaltın” cümleleri ABD’de böylesine büyüdü.
Cezasızlığa karşı mücadele
Kimi zaman bir sloganın sokağa düşmesinin ciddi küresel etkileri olabiliyor. Hele hele o sloganın arkasında Amerika’da olduğu gibi 60 yıllık bir komünal aktivizm ve örgütlenme deneyimi varsa. Nitekim şu sıralarda dünyada birçok yerde “Cezaevleri kaldırılsın” hareketi başladı. Bu büyük bir kazanım.
Türkiye’den de bildiğimiz gibi bu zamana kadar dünyanın birçok sol hareketi çabasını devlet içinde yer alan ve her türlü hak ihlaline bulaşmış; infaz, yolsuzluk, işkence, tecavüz vs. gibi suçlar işlemiş görevlilerin cezasız kalmasına karşı yürütülen mücadeleye yatırıyordu. Çoğu zaman bu mücadele başarısız oluyor. Bir tutulan ertesi gün bırakılıyor ama bundan da kötüsü muhalif enerjinin devlet fantezisini, reform edilebilecek iyi bir devlet umudunu hayatta tutuyor. Cezasızlığa karşı yürütülen mücadelenin kurumsallaştırdığı talep ve enerjilerin hemen yanında ve bu taleplerle karşı karşıya gelmeksizin, tüm cezaevlerini lağvedin, herkesi bırakın, polis teşkilatını kaldırın sloganları duymaya tam da başka bir dünyayı hayal edebilmek için ihtiyaç var.
Cezaevi karşıtı koalisyon
Bu bağlamda bu yazı aslında kurulan yeni bir koalisyonun da müjdecisi olmayı amaçlıyor. Bundan iki ay önce Ortadoğu, Kuzey Afrika, Kürdistan, Hong Kong, Kaşmir, Brezilya, ve Hindistan’dan sol örgütler hep beraber “Cezaevleri Kaldırılsın: Hapishane Olamayan Bir Dünya Koalisyonu”nu kurdular. Koalisyon bir yandan polissiz bir dünyada öz savunma ve adaletin nasıl olabileceği üzerine kafa yorarken bir yandan da cezaevi sistemleri ile kapitalizm, ırkçılık ve cinsiyetçilik arasındaki ilişkileri ortaya çıkartmayı amaçlıyor. Farklı bağlamlarda cezaevlerine konulmuş siyasi mahkumların hayatlarını ve tarihlerini paylaşırken bir yandan da adi suç kategorilerinin toplumu ayrıştırmak ve belli grupların egemenliğini korumak için nasıl kullanıldığını açığa çıkartıyor. Üstelik örneğin Suriyeli Arap komünistler ve Rojavalı Kürtler ya da Hindistanlı solcular ve Kaşmirli muhalifler arasında yeni köprüler kurmanın da yolunu açıyor.
Koalisyon sitesinin adı: https://worldwithoutprisons.wordpress.com/ Üye olmak isteyen ve cezaevleri lağvedilsin sloganı altında birleşen tüm birey ve kurumlara açık bir koalisyon.
