Radyo di jiyana gelek kesan de cihekĂź girĂźng digre. Ev Ăźcada yek ji bĂ»yera herĂź girĂźng a destpĂȘka sedsala 20âan e. Hinek dibĂȘjin NĂźkola Tesla yĂȘ bi eslĂȘ xwe Sirp Ă» hemwelatiyĂȘ EmerĂźka Ăźcad kiriye. LĂȘ hinek jĂź dibĂȘjin âna, yĂȘ radyo Ăźcad kiriye fĂźzĂźkzanĂȘ ĂźtalĂź GuglĂźelmo Macron e.â Lewra herduyan jĂź li ser vĂȘ amĂ»rĂȘ gelek kar kirine. Ăcar kĂȘ Ăźcad kiribe bila kiribe ferq nake, ya girĂźng amĂ»reke gelekĂź hĂȘja Ăźcad kirine.
Gelek kes dema qala radyo tĂȘ kirin diçin zaroktiya xwe Ă» rojĂȘn dengĂȘ ErĂźvanĂȘ gohdar dikirin bi bĂźr tĂźnin. ZimanekĂź di nav dagirkeran de qedexekirĂź, perçiqandĂź, lĂȘ ti carĂź serĂź netewandiye wan dixist nava xiyalĂȘn azadiyĂȘ. ZimanĂȘ ku di serĂź de di lorĂźkĂȘn dayikan Ă» stranĂȘn dĂ»r Ă» dirĂȘj ĂȘn dengbĂȘjan de li ber xwe da, dema di radyo de gohdar dikirin dilĂȘ wan germ dibĂ». Kurdan ji radyoya ErĂźvanĂȘ bi zimanĂȘ xwe ji hev Ă» cĂźhanĂȘ agahĂź digirtin, kĂȘfxweĆ Ă» carna xemgĂźn dibĂ».
ĂriĆĂȘn dagirkeran nikarĂźbĂ» pĂȘĆĂź li weĆana Radyoyan bigre
Niha bi dehan radyoyĂȘn bi kurdĂź weĆanĂȘ dikin hene. BĂȘguman bi taybetĂȘ radyoyĂȘn xizmetĂȘ ji azadiya gelĂȘ kurd dikin, wiha asayĂź pĂȘĆ neketin. Ji bo vĂȘ Kurdan li dijĂź dagirkeran bedelĂȘn giran dan. Di nav radyoyĂȘn netewĂź de demĂȘn borĂź Radyoya DengĂȘ Kurdistan Ă» DengĂȘ Mezopotamya xwedĂź cihĂȘn taybet bĂ»n. LĂȘ dijminĂȘ sond xwarĂź yĂȘ gelĂȘ kurd Dewleta tirk a dagirker di her qadĂȘ de ĂȘriĆ bir ser wan Ă» di encamĂȘ de weĆana wan bi dawĂź bĂ». LĂȘ xebatkarĂȘn çapemeniya azad mĂźrasa wan jĂź hilgirtin ser milĂȘ xwe Ă» dĂźsa bi Radyoya DengĂȘ Welat xwe gĂźhandin her çar parçeyĂȘn kurdistanĂȘ Ă» bĂ»n dengĂȘ azad ĂȘ Kurdan. TĂȘkoĆĂźn MĂȘrdĂźn yek ji kedkara Radyoya DengĂȘ Welat e. 5 Sale hem di herikĂźna bernameyĂȘn radyo de rol dileyze Ă» hem jĂź li ser geĆedanĂȘn siyasĂź yĂȘn li KurdistanĂȘ Ă» cĂźhanĂȘ bernameyekĂȘ pĂȘĆkĂȘĆ dike. Di radyo de gelek bernameyĂȘn jinan Ă» kedkarĂȘn ji hene. LĂȘ berĂź em qala wan bikin derbarĂȘ mĂźrasa radyoyĂȘ wergirtiye de TĂȘkoĆĂźn MĂȘrdĂźn bersiva pirsĂȘn me da.
Radyoya DengĂȘ Welat kĂźnga Ă» bi çi mĂźsyonĂȘ hate damezrandin?
Dema em qala radyoya DengĂȘ Welat bikin divĂȘ hinekĂź qala radyoyĂȘn netewĂź yĂȘn weke DengĂȘ Mezopotamya Ă» DengĂȘ KurdistanĂȘ bikin. Ev radyoyan bi kedeke mezin ji bo pĂȘĆxistina doza gelĂȘ kurd a azadiyĂȘ karĂȘn hĂȘja kirin. LĂȘ vĂȘ yekĂȘ dijminĂȘn Kurdan nerehet kir. Di serĂź de dewleta tirk a dagirker bi rĂȘyĂȘn siyasĂź, dĂźplomatĂźk, teknĂźkĂź ji bo weĆanĂȘn radyoyan asteng bike xebatek mezin meĆand. Di encamĂȘ de pĂȘĆĂź radyoya DengĂȘ Mezopotamya ya di sala 1995âan dest bi weĆanĂȘ kiribĂ» Ă» piĆtĂź wĂȘ jĂź DengĂȘ KurdistanĂȘ mixabin hatin girtin. PaĆĂȘ bi keda çapemeniya azad DengĂȘ Welat di sala 2013âan de dest bi weĆanĂȘ kir.
Radyo xĂźtabĂź kĂźjan derdoran dike Ă» di doza gelĂȘ kurd de çi rolĂȘ dileyze?
Rola radyoyan di ĆoreĆa gelan Ă» tĂȘkoĆĂźna wan a azadiyĂȘ de gelekĂź girĂźng e. Radyoya me hem bi nûçeyĂȘn germ Ă» hem jĂź bi bernameyĂȘn çandĂź, civakĂź, siyasĂź hewl dide xwe bigihĂźne gohdarĂȘn li çar parçeyĂȘn kurdistanĂȘ. DĂźsa li zĂźndanan ji aliyĂȘ girtiyĂȘn azadiyĂȘ Ă» li çiyayĂȘn kurdistanĂȘ ji aliyĂȘ gerĂźlayĂȘn azadiyĂȘ ve jĂź gelekĂź tĂȘ gohdarkirin.
Gelo hemĂ» bernameyĂȘn we li studyo tĂȘn çĂȘkirin, kĂźjan ziman Ă» zaraveyĂȘn kurdĂź hene?
BultenĂȘn me yĂȘn nûçeyan bi zaraveyĂȘn kurmancĂź Ă» soranĂźne. Bi rĂȘya bultenan em hewl didin bi awayekĂź lezgĂźn gohdarĂȘn xwe derbarĂȘ nûçe Ă» bĂ»yeran de agahdar bikin. Li alĂźkĂź din bernameyĂȘn bi HewramĂź, KurdĂź xwarĂźn ku zĂȘdetir weke kelhorĂź tĂȘ naskirin, bi dimilkĂź jĂź hene. AktuelĂȘn rojane, bernameyĂȘn jinan, ciwanan, mĂ»zĂźk, nĂźqaĆĂȘn siyasĂź hwd. di weĆana me de cih digrin. Bername tenĂȘ li studyo çĂȘnabin. Hinek ji RojhilatĂȘ kurdistanĂȘ Ă» hinek jĂź ji RojavayĂȘ kurdistanĂȘ tĂȘn. Radyo rojane 19 saetan weĆana zindĂź dike.
Di çapemeniya azad de rola jinan li pĂȘĆ e. Di radyo de jĂź rewĆa bernameyĂȘn jinan Ă» hĂȘjmara xebatkarĂȘn jin çawa ye?
BĂȘguman bernameyĂȘn me yĂȘn jin hene. Du bername ji RojhilatĂȘ kurdistanĂȘ tĂȘn. Di bernameya bi navĂȘ dengĂȘ ĆĂźlan de rewĆa jinĂȘn Kurd ĂȘn li RojhilatĂȘ kurdistanĂȘ digrin dest. Hem di aliyĂȘ zĂȘhniyeta civakĂȘ, ya zilam, dewleta dagirker a ĂranĂȘ, dĂźsa rewĆa jinan a di hemĂ» qadĂȘn jiyanĂȘ de nirxandin tĂȘn kirin Ă» dixwazin ji jinan re rĂȘyĂȘn çareserkirina pirsgirĂȘkĂȘn xwe nĂźĆan bidin. Di bernameya bi navĂȘ RawĂźn de jĂź gav bi gav tĂȘkoĆĂźna jinĂȘn kurd Ă» bandora wĂȘ ya li ser Rojhilata NavĂźn Ă» cĂźhanĂȘ bi mĂȘvanĂȘn salĂȘn dirĂȘj di qada azadiya jinan de xebat dane meĆandin re nĂźqaĆ tĂȘn pĂȘĆxistin. DĂźsa li RojavayĂȘ KurdistanĂȘ jĂź du bernameyĂȘn jinan em çĂȘdikin. Yek li ser hĂȘzĂȘn parastinĂȘ yĂȘn weke YPJâĂȘ, awayĂȘ tĂȘkoĆĂźna wan a li hember DAIĆ Ă» bi giĆtĂź ĂȘriĆĂȘn dagirkeran, armanc Ă» felsefeya wan çĂȘdikin. Ya din jĂź weke tĂȘ zanĂźn ĆoreĆa Rojava di pĂȘĆengiya jinan de pĂȘĆ ket. Lewra xebatĂȘn tevgera jinan, jinĂȘn xwe di her qadĂȘ de bi rĂȘxistin kirine dixe rojeva xwe..
Di radyo de roleke jinan a diyarker heye
Di radyo de roleke jinan a diyarker heye. Ji bilĂź jinĂȘn ji derve bernameyan çĂȘdikin, li navendĂȘ ji 15 xebatkaran 7 jĂȘ jinin. Hem di navenda nûçeyan de dixebitin, hem bernameyan çĂȘdikin. DĂźsa li navendĂȘ aktĂ»elek jin heye. XebatĂȘn jinan ĂȘn di nava hefteyĂȘ de dixe rojeva xwe. Di nav de portreyĂȘn jinan, dosya hene. MĂȘvan li ser mijarĂȘ dixaxivin. LĂȘ naveroka bernameya jinan jĂź li gorĂź ĂȘriĆĂȘn dijwar ĂȘn li ser gelĂȘ Kurd carna tĂȘ guhertin. Bi qasĂź mijara jinan digre dest, ewqasĂź jĂź xwe di ber tĂȘkoĆĂźna gelĂȘ kurd de jĂź berpirsyar dibĂźne.
Li alĂźkĂź din di diyarkirina naveroka bĂ»ltenĂȘn nûçeyan de jĂź rola jinan heye. Eger rojekĂȘ jin li navendĂȘ nebin, ev yek yekser di bultenan de Ă» di hilbijartina nûçeyĂȘn bĂȘn dayĂźn de xwe dide der. Lewra jin di aliyĂȘ nûçeyĂȘn derbarĂȘ jinan de hĂźn zĂȘdetir hesas nĂȘzĂźk dibin. Her wiha di komĂźteya weĆanĂȘ Ă» bernamerĂȘziya rojane ya RadyoyĂȘ de jĂź jin bi bandorin.
We qala qirtiyĂȘn azadiyĂȘ kir. Ew xwe çawa digihĂźnin we, ji bo wan çi bernameyĂȘn we hene?
Ji bo girtiyĂȘn azadiyĂȘ yĂȘn di zĂźndanĂȘn dagirkeran de bi taybetĂź Dewleta tirk Ă» RejĂźma ĂranĂȘ de bernameya me ya bi navĂȘ TĂźrĂȘjĂȘn rojĂȘ heftĂȘ du rojan, rojĂȘn çarĆem Ă» pĂȘncĆemĂȘ hene. GirtiyĂȘn azadiyĂȘ nameyĂȘn xwe nivĂźskĂź Ă» bi deng diĆĂźnin. DĂźsa malbatĂȘn girtiyĂȘn azadiyĂȘ jĂź nameyan ji girtiyan re diĆĂźnin. Em van nameyan di radyoyĂȘ de dixwĂźnin. Ji ber vĂȘ yekĂȘ dewleta tirk ĂȘriĆĂź radyoyĂȘ dike. Naxwazin em bibin dengĂȘ girtiyĂȘn azadiyĂȘ Ă» xwe bigihĂźnin deverĂȘn din ĂȘn KurdistanĂȘ.
YĂȘn bixwazin li derve an jĂź li studyo bi we re kar bikin çawa dikarin xwe bigihĂźnin we?
Radyoya me ji ber di qadeke berfireh de tĂȘ gohdarkirin, gelek gohdar xwe digihĂźnin me. LĂȘ yĂȘn nizanibin li ser malpera Radyoya DengĂȘ Welat agahiyĂȘn me yĂȘn ji bo peywendĂź danĂźnĂȘ hene. YĂȘn bixwazin dikarin bi rĂȘya telefonĂȘ xwe bigihĂźnin me. Li derve Ă» li studyo jĂź projeyek wan hebin dikarin pĂȘĆkĂȘĆĂź rĂȘveberiya radyo bikin. DĂźsa dikarin berhemĂȘn xwe, peyamĂȘn xwe yĂȘn ji girtiyĂȘn azadiyĂȘ Ă» gerĂźlayan re jĂź bi deng Ă» nivĂźskĂź ji bo di bernameyan de bĂȘ dayĂźn biĆĂźnin. Xebata radyo xebateke gelekĂź xweĆ e. Her çiqasĂź ji ber tĂȘkoĆĂźna azadiyĂȘ ya li hemberĂź dagirkeran gelekĂź berfireh e Ă» aliyĂȘ siyasĂź zĂȘdetir derkeve pĂȘĆ jĂź lĂȘ bĂ»yĂźna dengĂȘ civakĂȘ gelekĂź girĂźnge.
