Gerçeğe adanan bir ömür: Miroslava Breach Velducea

- Fidan YILDIRIM
530 views

Miroslava Breach Velducea, insan hakları ihlalleri, uyuşturucu ticareti ve hükümetin yolsuzlukları üzerine röportajları ile tanınan Meksikalı bir araştırmacı gazeteciydi. Chihuahua City’de ‘La Jornada’ ve ‘El Norte de Ciudad Juárez’ gazetelerinde yazıyordu. 23 Mart 2017 tarihinde katledildi. Meksika’da aynı yıl katledilen altı gazeteciden biriydi ve katilleri cesedinin yanına, “Muhbir olduğu için” diye bir not bırakmışlardı, yani açıkladığı gerçekler nedeniyle onu susturmayı seçmişlerdi! Katledildiğinde, ‘La Jornada’nın muhabiri, ‘El Norte de Ciudad Juárez’ gazetesinin ise yazı işleri müdürüydü. İki çocuklu bekar bir kadındı.

Miroslava Breach Velducea 7 Ağustos 1962 yılında Meksika’nın Chihuahua Eyaleti’nin Sierra Tarahumara bölgesindeki Chinipas’ta doğdu. Henüz gençliğinin başlarında babasını kaybeden Miroslava ve kardeşlerine, bir daha evlenmeyen anneleri baktı. İlk, orta ve lise eğitiminin ardından Baja California Sur Eyaleti’nin  merkezi La Paz’a giden Miroslava, Baja California Sur Özerk Üniversitesi’ne kayıt yaptırdı. Başta iki yıl Biyoloji Bilimleri okuduktan sonra Siyasal Bilimler ve Kamu Yönetimi Fakültesi’ne geçiş yaptı. 1987’de üniversiteden mezun oldu.

‘La Jornada’ gazetesine muhabir oldu

Mezun olduktan sonra Breach, Los Cabos’daki iki yerel gazete için çalıştı. 1989-1992 yılları arasında Los Cabos Belediyesi Sosyal İletişim Müdürü olarak görev yaptı. 34 yaşına geldiğinde, başarısız bir evlilikten doğan kızı Andrea ile birlikte Los Cabos’dan ayrılarak yeniden Chihuahua City’e yerleşti. Burada ‘El Heraldo de Chihuahua’, ‘El Diario de Chihuahua’ ve ‘El Norte de Ciudad Juárez’ gazeteleri için çalıştı ve Mayıs 1997’de, Meksika’nın önde gelen günlük gazetelerinden biri olan ‘La Jornada’ gazetesine muhabir oldu. Ayrıca MIR haber ajansını kurdu.

4 Mart 2016’da ‘La Jornada’ gazetesinde yayınlanan bir haberde, Breach, uyuşturucu ticareti yapan Kartel üyelerinin, Chihuahua’nın kırsal ve dağlık uyuşturucu koridorlarında, Kurumsal Devrimci Parti ve Ulusal Eylem Partisi’nin belediye seçimi aday listelerine sızdığını deşifre etti. Her iki parti de Meksika’nın siyasi hayatının en önemli ve büyük partileri durumunda.

Toplumsal konulara eğildi

Breach’ın üzerinde durduğu ve haberleştirdiği konular; Sierra Tarahumara bölgesindeki yerli Rarámuri toplulukları içindeki insan hakları ihlalleri ve illegal ağaç kesimleri, bölgedeki çevresel tahribat, sınır şehri Ciudad Juárez’deki yaygın kadın cinayetleri, kızının katledilmesini protesto ederken öldürülen sosyal aktivist Marisela Escobedo Ortiz cinayeti ve Chihuahua’daki kayıp olayları ile uyuşturucu trafiği gibi konulardı. Breach’ın deşifre olmasında rol oynadığı büyük çaplı bir yolsuzluk da, eski Chihuahua Valisi César Duarte Jáquez’in karıştığı yolsuzluktu. 5 Kasım 2016’da, Breach, Duarte’nin altı yıllık iktidarı döneminde 900 milyon pezoyu zimmetine geçiren özel bir arkadaş ve aile ağı işlettiğini açığa çıkardı. Bunun üzerine Meksika Cumhurbaşkanı, Duarte’yi hapse gönderme sözü verdi.

Meksika Başsavcısı’nın, El Largo Maderal’da kullanılan gizli mezarlar olduğu konusunda yürüttüğü soruşturmada Breach önemli bir rol oynadı. Onun araştırmaları Ciudad Juárez’deki Kamu Güvenliği Sekreteri Sergio Almaráz Ortiz’in Ulusal Kamu Güvenlik Sistemi’nden gelen güvenlik testlerinde başarısız olduğunu ortaya çıkardı ve Ortiz daha sonra görevden alındı. 5 Haziran 2016 tarihli bir makalesinde Breach, organize suç üyelerinin uyuşturucu kaçakçılığı koridorları yoluyla, özellikle de Kurumsal Devrimci Parti ve Ulusal Eylem Partisi yoluyla siyasete girmeye çalıştıklarını işlemekteydi.

Suikastle katledildi

Breach, Felipe Calderón’un 2006-2012 yılları arasındaki başkanlığı döneminde, Chihuahua kenti Sinaloa ve Juárez Kartelleri arasında bir savaş arenası haline geldiğinde artan şiddeti belgeledi. Ağustos 2016’dan başlayarak, yine aynı şehirde, kaçak ağaç kesimiyle de bağı olduğunu düşündüğü, ‘Los Salazares’ adındaki bir örgütlü suç çetesi tarafından yerli halkların topraklarından edilmesini haberleştirdi ve bu haberler nedeniyle kendisi ve ailesi ölüm tehditleri almaya başladı.

Miroslava Breach 23 Mart 2017’de sabah erken saatlerde 14 yaşındaki oğlunu okula götürmek amacıyla evinden çıkıp arabasına giderken silahlı bir kişi tarafından sekiz kurşunla vuruldu. Oğluna bir şey olmadı ama o, hastaneye götürülürken hayatını kaybetti. ‘La Jornada’nın yazdığına göre; cesedin yanına bir not bırakılmıştı. Notta; ‘Muhbir olduğu için. Sıra sende Vali!- El 80’ yazıyordu. İmza olarak kullanılan ‘El 80’, Breach’dan üç gün önce öldürülen César Raúl Gamboa Sosa’nın oğlu ve Juárez Karteli’nin bir kolu olan La Linea suç sendikasının lideri Carlos Arturo Quintana olarak tanımlandı.

Yetkililer adalet için çok az çaba gösterdi

Cinayetten birkaç saat sonra Devlet Savcılar Ofisi’nin başkanı, herhangi somut bir tehdit olmadığı için, Miroslava Breach’ın koruma talep etmediğini açıkladı. Oysa gerçek bunun tam tersiydi; Breach tehdit alıyor ama savcılığın kendisini koruyacağına dair güven duymuyordu. Vali, özel sekreteri ile birlikte Breach’ın çocuklarını ziyaret ederek onlara teselli verdi ve üç günlük yas ilan etti.

Cinayetten bir ay sonra Breach’ın kız kardeşi Rosa Maria, yetkililerin Miroslava için adalet konusunda çok az çaba gösterdiğini belirtti. Zamanla yürütülen soruşturmalar cinayetin arkasında, Miroslava Breach’ın örgütlü suç çevreleri ve yerel politikacılar arasındaki ilişkilere dair 4 Mart 2016’da yayınladığı makalenin olması ihtimalini güçlendirdi. Bu makale ardından, Sinaloa Karteli ile bağlantıları olduğu şüphesiyle, Kurumsal Devrimci Parti’nin Chinipas de Almada belediye başkan adayı Juan Miguel Salazar’ın adaylığı düşmüş, yerine başkası aday yapılmıştı. Breach’ın bundan dolayı, Salazar’ın emriyle, yeğenleri tarafından öldürüldüğü iddiaları ortaya atıldı. 25 Aralık 2017’de yakalanan Juan Carlos Moreno Ochoa adlı kişinin, 19 Aralık’ta intihar eden Ramón Andrés Zavala Corral’ın cinayeti işlemesine eşlik ettiği varsayıldı ve Nisan 2018’de soruşturma tamamlanarak Ochoa’nın yargılanmasına karar verildi. Los Salazares’in lideri ve Juan Miguel Salazar’ın yeğeni olan Adán Salazar Zamorano’ya doğum günü hediyesi olarak Moreno Ochoa’nın bu cinayeti bizzat planladığına inanılıyor.

Cinayetlerin yüzde doksan dokuzu aydınlatılmadı

Hükümete karşı yoğun bir memnuniyetsizliğin olduğu bir zamanda işlendi Breach cinayeti. Ondan hemen bir hafta önce bir gazeteci daha öldürülmüştü. Aralık 2012 ile 19 Mart 2017 tarihleri arasında Meksika’da öldürülen gazetecilerin sayısı 106’ydı ve bu cinayetlerin yüzde doksan dokuzu aydınlanmadan kalmıştı. Breach cinayeti ardından Meksika çapında halk gazeteci cinayetlerinin aydınlatılması talebiyle yaygın protesto gösterileri düzenledi.

2017’de, birçok eğitim kurumu, gazete ve derginin katılımıyla, Latin Amerika ve Karayipler’de şiddet, eğitim ve gazetecilik konularında yazan gazeteciler için Miroslava Breach Ödülü verilmeye başlandı.