Selma James; Amerikalı bir yazar, feminist ve sosyal aktivisttir. Feminist kadın hareketinde tanınan ‘The Power of Women and the Subversion of the Community (Kadının Gücü ve Toplumun Yıkılışı) kitabını İtalyan feminist Mariarosa Dalla Costa ile birlikte kaleme almıştır. International Wages for Housework Campaign (Uluslararası Ev İşi İçin Ücret Kampanyası)’nın kurucularından biri ve dünyadaki tüm kadınların emeklerine ve yaşamlarına değer verilmesini amaçlayan Global Women’s Strike (Global Kadın Grevi) hareketinin koordinatörüdür.
Selma Deitch adıyla 15 Ağustos 1930’da New York-Brooklyn’ın Brownsville semtinde doğan Selma James kamyon şoförü ve sendikacı bir baba ile çocuk sahibi olmadan önce fabrika işçisi olarak çalışan bir anneden dünyaya geldi. Ailesi Yahudi’ydi. Bir Yahudi gettosu ile siyahların bir gettosu arasındaki sınırda yaşaması ırkçılığı erkenden tanımasına sebep oldu. Genç bir kadın iken fabrikada işçi olarak çalışan James, 17 yaşındayken aynı yerde çalışan bir fabrika işçisi ile dört yıl süren bir evlilik yaşadı ve oğlu Sam doğduktan sonra ev kadını olarak yaşamını sürdürdü.
‘Bir Kadının Yeri’ kitabını yazdı
15 yaşındayken, radikal sol bir eğilim olan Johnson-Forest Tendency’ye katıldı ve liderlerinden biri olan Cyril Lionel Robert James’ın kölelik ve Amerikan İç Savaşı üzerine verdiği derslerde yer almaya başladı. C. L. R. James Trinidadlı bir tarihçi ve gazeteci, marksist bir teorisyen ve politik eylemciydi. 1952 yılında Selma James ‘A Women’s Place’ (Bir Kadının Yeri) kitabını yazdı. Kitap önce iki haftada bir çıkan ‘Correspondence’ (Yazışma) adlı gazetede köşe yazısı olarak yayımlandı. Gazete yazıları temel olarak işçi sınıfından gelen okuyucularınca yazılıyor ve düzenleniyordu. O zamanlarda sıradışı bir tutumla, gazete sayfaları kadınlara, gençlere ve siyahlara otonom olarak seslerini duyurmaları olanağı veriyordu. Sarah James gazetede düzenli bir köşe yazarı ve Kadın Sayfası’nın editörüydü. Komünistler ve sosyalistlere karşı sürek avının başlatıldığı McCarthy döneminde C. L. R. James Amerika’dan sürgün edildi. Selma James 1955 yılında İngiltere’ye giderek C. L. R. James ile evlendi ve onun soyadını aldı. 25 yıllık beraberliklerinde eş olmanın yanısıra politik olarak da çalışma arkadaşıydılar.
Irk Ayrımcılığına Karşı Kampanya’nın sekreteri oldu
Selma James ve eşi 1958’den 1962 yılına kadar Karayip Denizi’nde bulunan Trinidad ve Tobago’da yaşadı. Burada Batı Hint Adaları’nın bağımsızlık ve federasyon için mücadelesinde aktif olarak yer aldılar ve bağımsızlığın kazanılmasından sonra İngiltere’ye döndüler. Selma James 1965 yılında Irk Ayrımcılığına Karşı Kampanya’nın ilk örgütlenme sekreteri oldu. 1969’da Siyah Bölgesel Eylem Hareketi’nin kurucuları arasında yer aldı ve onun gazetesinin editörlüğünü üstlendi. Ocak 1971’de Selma James BBC Radyo’da ‘People for Tomorrow’ (Yarın İçin İnsanlar) adında bir dizi yayın gerçekleştirdi. Bu yayında, bir anne ve ev kadını olma ve düşük gelirli işlerde çalışmaya dair kendi deneyimlerini dile getirdi. Ev kadını olarak yaşamlarını sürdüren veya ev işlerini üstlenmenin yanısıra dışarıda da çalışan kadınlarla röportajlar gerçekleştirdi. Böylece, kadının toplumdaki sömürülüşünü gözler önüne sermeyi amaçladı. 1972 yılında İtalyan otonom feminist Mariarosa Dalla Costa ile birlikte yazdıkları ‘The Power of Women and the Subversion of the Community’ (Kadının Gücü ve Toplumun Yıkılışı) adlı kitap yayınlandı. Kitap, kadınların piyasa dışında yaptıkları ev işi ve diğer bakım işlerinin nasıl tüm işçi sınıfını ürettiğini, dolayısıyla bu işlere dayalı piyasa ekonomisinin kadınların ücretsiz çalışması üzerine kurulduğunu dile getirerek “ev içi emek tartışmasını” başlattı.
Kadınların ev işi karşılığını alma hakkı var
Aynı yıl James, ‘International Wages for Housework Campaign-WFHC’ (Uluslararası Ev İşi İçin Ücret Kampanyası)’nı başlattı. Kampanya’nın amacı, evdeki ve toplumdaki ücretsiz çalışma için devletten para talep etmekti. Bundan sonra tam zamanlı bakımın ‘iş’ mi yoksa ‘rol’ mü olduğu ve bunun karşılığının ücretle telafi edilip edilemeyeceği üzerine keskin bir tartışma başladı. 25-26 Mart 1972’de gerçekleştirilen Ulusal Kadın Konferansı’na, James’in ‘Women, the Unions and Work’ (Kadınlar, Sendikalar ve Çalışma) başlıklı makalesi sunuldu. 2002 yılında BBC News 24 ile yaptığı bir röportajda James, ev işinin ‘toplumdaki temel iş’ sayıldığını ve kadınların bu iş karşılığında maaş alma hakkı olduğunu belirterek şunu ekliyordu: “Biz toplumdan yaptığımız işin temel ve önemli olduğunun kabul edilmesini de istiyoruz.” Selma James, fuhuşun suç olmaktan çıkarılması ve fuhuşa karşı uygulanabilir ekonomik alternatiflerin yaratılması için kampanyalar yürüten İngiliz Fahişeler Kolektifi’nin ilk sözcüsüdür. 1983’te yayınladığı ‘Marx and Feminism’ (Marx ve Feminizm) adlı kitabı Marksist teoriden koparak Marx’ın Kapital’inin kadınlar ve ücretsiz çalışma noktasından bir bakış açısıyla okunmasını sağladı. James, 1985’ten başlayarak, Uluslararası Kadın Sayım Ağı’nı koordine etti. Bu ağ, hükümetlerin ücretsiz çalışmayı ulusal istatistiklerde ölçme ve değer vermeyi kabul etmesini sağlayan BM kararının çıkmasına ön ayak oldu. Bununla ilgili mevzuat o zamandan bu yana Trinidad ve Tobago ile İspanya’da tanıtıldı ve birçok ülkede zaman kullanımı anketleri ve diğer araştırmalar da devam etmektedir. Venezuella Anayasası’nın 88. maddesi, evde çalışmayı, katma değer yaratan, zenginlik ve sosyal refah üreten ekonomik bir faaliyet olarak kabul etmekte ve ev kadınlarına sosyal güvenlik hakkı vermektedir.
Küresel Kadın Grevi’nin kooordinatörü
Selma James günümüzde Birleşik Krallık, ABD ve başka ülkelerde çok çeşitli konularda konferanslar vermektedir. Bu konulardan bazıları şunlardır: ‘Cinsiyet, Irk ve Sınıf’, ‘Marksistler Marx Hakkında Bize Neyi Asla Söylemediler’, ‘Enternasyonalist Yahudi Geleneği’, ‘Nyerere’nin Tanzanyası’nı Yeniden Keşfetmek’, ‘Politik Bir Organizatör Olarak C. L. R. James’. James 2000 yılından beri birçok ülkede eylemler ve girişimleri ortaklaştıran bir taban kadınlar ağı olan Küresel Kadın Grevi’nin uluslararası kooordinatörüdür. Grev, toplumun “Öldürme Değil, Önemsemeye Yatırım Yapmasını” ve askeri bütçelerin kadınlardan başlayarak topluluğa iade edilmesini talep etmektedir. James 2002’den bu yana Venezüella Devrimi ile beraber çalışmaktadır. Londra’da ‘Ev İşi İçin Ücret-WFH’ himayesinde kurulan Crossroads Kadın Merkezi’nin kurucusu ve ‘Crossroads Books’ (Crossroads Kitapları)’nın genel editörüdür. Selma James, 2015’te İngiliz İşçi Partisi’nin liderliği için aday olan Jeremy Corbyn’in kampanyasını destekledi. Kendisini bir sosyalist olarak tanımlayan Corbyn 2015-2020 yılları arasında İşçi Partisi lideri ve muhalefet lideri olarak görev yaptı. Uluslararası Yahudi Anti-Siyonist Ağı’nın kurucu üyesi olan James Mayıs 2008’de ‘The Guardian’ gazetesinde yayınlanan ‘İsrail’in 60. Yıldönümünde İngiliz Yahudilerinin Mektubu’nu imzaladı. Mektup, imzacıların İsrail’in 60. yıldönümünü neden kutlamayacağını açıklıyordu. Selma James düşüncelerini dile getirdiği ve feminist harekete önemli katkılar yapan birçok kitap yazmıştır ve çalışmalarına devam etmektedir.
